เลย เป็นจังหวัดหนึ่งในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบนของประเทศไทย ตั้งอยู่ในแอ่งสกลนครและอยู่ในกลุ่มจังหวัดภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน 1 (กลุ่มจังหวัดสบายดี) ห่างจากกรุงเทพมหานครประมาณ 540 กิโลเมตร มีสภาพภูมิประเทศที่งดงาม อากาศหนาวเย็น เป็นแหล่งเพาะปลูกไม้ดอกไม้ประดับที่สำคัญแห่งหนึ่งของประเทศ และยังเป็นจังหวัดท่องเที่ยวที่สำคัญหลายแห่ง  

ตราประจำจังหวัด: เป็นภาพพระธาตุศรีสองรัก ลักษณะอุเทสิกเจดีย์ สร้างเป็นอนุสรณ์การปักปันเขตแดนในรัชสมัยของสมเด็จพระมหาจักรพรรดิแห่งกรุงศรีอยุธยากับพระเจ้าไชยเชษฐาแห่งกรุงศรีสัตนาคนหุต (เวียงจันทน์) ก่อสร้างเมื่อ พ.ศ. 2103 เสร็จเมื่อ พ.ศ. 2106 ตั้งอยู่วัดพระธาตุศรีสองรัก ซึ่งเป็นวัดที่ไม่มีพระภิกษุสงฆ์พำนัก ริมแม่น้ำหมัน บ้านหัวนายูง ตำบลด่านซ้าย อำเภอด่านซ้าย องค์พระธาตุก่ออิฐก่อปูน มีฐานสี่เหลี่ยมจัตุรัส ขนาดกว้างด้านละ 10.47 เมตร สูง 19.19 เมตร บนยอดพระธาตุมีแก้วครอบเป็นโคม มีกระดิ่งลูกเล็กๆ แขวนอยู่เหนือโคมกรมศิลปากรประกาศให้เป็นโบราณสถานแห่งชาติ เมื่อวันที่ 8 มีนาคม 2478ธงประจำจังหวัด: ลักษณะสีเหลี่ยมผืนผ้าสีฟ้า มีตราประจำจังหวัดเลย เป็นรูปพระธาตุศรีสองรักอยู่ในวงกลมบนพื้นผ้าทั้งสองด้าน
เพลงประจำจังหวัด: มาร์ชเมืองเลย เนื้อร้อง: ครูพร พิรุณ ทำนอง: ครูเอื้อ สุนทรสนานต้นไม้: สนสามใบ (Pinus kesiya) เป็นต้นไม้ที่พระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัวและสมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถทรงปลูกตามคำกราบบังคมทูลของนายเทียม คมกฤช อธิบดีกรมป่าไม้ เพื่อเป็นสิริมงคลและเป็นอนุสรณ์ในการเสด็จพระราชดำเนินขึ้นยอดภูกระดึง เมื่อเวลาเช้าของวันอาทิตย์ที่ 6 พฤศจิกายน พ.ศ.2498 (จากหนังสือรอยเสด็จมหาวิทยาลัยขอนแก่น 2540) และ สมเด็จพระนางเจ้าพระบรมราชินีนาถ ได้พระราชทานกล้าไม้มงคลให้กับ ผู้ว่าราชการจังหวัดเลย ในงานวันรณรงค์โครงการปลูกป่าถาวรเฉลิมพระเกียรติพระบาทสมเด็จพระเจ้าอยู่หัว ในโอกาสที่ครองราชย์ปีที่ 50 เมื่อวันที่ 9 พฤษภาคม 2537 ณ ศูนย์ประชุมแห่งชาติสิริกิติ์ ให้เป็นต้นไม้ประจำจังหวัดเลย
ดอกไม้: รองเท้านารีเหลืองเลย (Paphiopedilum hirsutissimum)
สัตว์น้ำ: ปลาเพ้า (Bangana lippus)
ลักษณะรูปร่าง: มีรูปร่างคล้ายกับ ศีรษะของลูกไดโนเสาร์พันธุ์ไทรเซอราทอปส์ที่ไม่มีเขา  

จังหวัดเลย ตั้งอยู่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือตอนบน บนพื้นที่ราบสูงโคราช หรือที่เรียกกันว่า แอ่งสกลนคร มีเนื้อที่ประมาณ 11,424 ตารางกิโลเมตร หรือ ประมาณ 7,140,382 ไร่ หรือประมาณร้อยละ 6.77 ของพื้นที่ในภาคตะวันออกเฉียงเหนือ มีลักษณะภูมิประเทศส่วนใหญ่เป็นทิวเขาในแนวทางทิศเหนือใต้ และจะมีพื้นที่ราบลุ่มระหว่างหุบเขาที่ไม่ใหญ่มากนัก สลับกันอยู่ในแนวเทือกเขา มีภูเขาสูงกระจัดกระจาย โดยเฉพาะทางตะวันตกและทางด้านใต้ของจังหวัด มีแหล่งน้ำสำคัญคือ แม่น้ำเลยที่ไหลผ่านตัวจังหวัด และแม่น้ำโขงในบริเวณตอนบนของจังหวัด มีระยะทางห่างจากกรุงเทพมหานคร ประมาณ 520 กม. มีอาณาเขตติดต่อกับจังหวัดอื่น ๆ ในแต่ละทิศดังนี้

ทิศเหนือ ติดต่อกับ แขวงไชยบุรี และแขวงเวียงจันทร์ สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว โดยมีแม่น้ำเหือง และแม่น้ำโขงไหลกั้นพรมแดนระหว่างกัน
ทิศตะวันตก ติดต่อกับ เทือกเขาเพชรบูรณ์ อำเภอหล่มเก่า จังหวัดเพชรบูรณ์ อำเภอนครไทย และอำเภอชาติตระการจังหวัดพิษณุโลก
ทิศตะวันออก ติดต่อกับ อำเภอสังคม จังหวัดหนองคาย อำเภอน้ำโสม จังหวัดอุดรธานี อำเภอศรีบุญเรือง อำเภอสุวรรณคูหา อำเภอนากลาง และอำเภอนาวัง จังหวัดหนองบัวลำภู
ทิศใต้ ติดต่อกับ อำเภอน้ำหนาว จังหวัดเพชรบูรณ์ อำเภอภูผาม่าน และอำเภอสีชมพู จังหวัดขอนแก่น

จังหวัดเลย มีพื้นที่ชายแดนติดต่อกับแขวงไซยะบูลี และแขวงเวียงจันทร์สาธารณรัฐประชาธิปไตยประชาชนลาว ความยาว 197 กิโลเมตร มีแม่น้ำโขง แม่น้ำเหือง และแนวสันเขาเป็นพรมแดน

แม่น้ำโขง ระยะทางยาว 71 กิโลเมตร อยู่ในเขตอำเภอปากชม และอำเภอเชียงคาน
แม่น้ำเหือง ระยะทางยาว 123 กิโลเมตร อยู่ในเขตอำเภอท่าลี่ อำเภอด่านซ้าย และอำเภอนาแห้วแนวสันเขาในอำเภอนาแห้ว ยาว 33 กิโลเมตรลักษณะภูมิประเทศ

สภาพภูมิประเทศโดยทั่วไป ของจังหวัดเลย มีภูเขาล้อมรอบตัวเมือง ลักษณะเป็นแอ่งกระทะ สูงจากระดับน้ําทะเล เฉลี่ยประมาณ 250 เมตร ณ สถานีอุตุนิยมวิทยา ซึ่งสามารถแบ่งลักษณะภูมิประเทศออกเป็น 3 เขต ดังนี้คือ

เขตภูเขาสูง ทางด้านทิศตะวันตกทั้งหมด เริ่มตั้งแต่อําเภอภูกระดึง ขึ้นไปอําเภอภูหลวง อําเภอภูเรือ อําเภอท่าลี่ และ เขตอําเภอด่านซ้าย อําเภอนาแห้ว ทั้งหมด มีความสูงตั้งแต่เฉลี่ย 600 เมตร จากระดับน้ําทะเลเขตที่ราบเชิงเขา ได้แก่ บริเวณตอนใต้และตะวันออกของจังหวัด ได้แก่ อําเภอนาด้วง อําเภอปากชม และพื้นที่บางส่วนในเขตอําเภอภูกระดึงและอําเภอภูหลวง เป็นเขตที่ไม่ค่อยมีภูเขาสูงนัก มีที่ราบเชิงเขาพอที่จะทําการเพาะปลูกได้ มีประชาชนหนาแน่นปานกลางเขตที่ราบลุ่ม มีพื้นที่น้อยมากในตอนกลางของจังหวัดคือ ลุ่มน้ําเลย ลุ่มน้ําโขง ได้แก่ บริเวณอําเภอวังสะพุง อําเภอเมือง อําเภอเชียงคาน เป็นเขตที่ทําการเกษตรได้ดี มีประชากรหนาแน่นมากกว่าเขตอื่น ภูมิประเทศส่วนใหญ่ เป็นเทือกเขาในแนวทิศเหนือใต้ โดยมีที่ราบลุ่มระหว่างหุบเขา ขนาดไม่ใหญ่มากนัก สลับอยู่แนวเทือกเขาเหล่านั้น หินที่พบในบริเวณนี้ส่วนใหญ่มีอายุมาก เช่นหินแปร ยุคไซลูเรียน - ดีโวเนียน อายุ 438-378 ล้านปี หินปูน ยุคดีโอเนียนตอนกลาง อายุ 385 ล้านปี หินตะกอนและหินแปรชั้นต่ำ อายุ 360-280 ล้านปี หินยุคคาร์บอนิเฟอรัส หินปูนและหินดินดาน ยุคเพอร์เมียน อายุ 286-248 ล้านปี หินตะกอน ยุคไตรแอสซิก อายุ 220 ล้านปี และพบหินยุคโคราช บริเวณเขายอดราบอยู่บนหินเหล่านี้เช่น ภูผาจิต ภูกระดึง ภูหลวง ภูหอ ภูขัด ภูเมี่ยง (อําเภอนาแห้ว) เนื่องจากชั้นหินเกือบทั้งหมดวางอยู่แนวเหนือ - ใต้ จึงควบคุมให้เกิดที่ราบลุ่มระหว่างหุบเขาและทิศทางแนวเหนือใต้ด้วย แม่น้ําเลยจึงไหลจากใต้ขึ้นเหนือ  

1 เมืองเลย Mueang Loei
ที่ว่าการอำเภอเมืองเลย ถนนจรัสศรี ตำบลกุดป่อง อำเภอเมืองเลย
จังหวัดเลย 42000
โทรศัพท์ : 0-4281-1213
Fax: 0-4281-1213
Email: -
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

2 นาด้วง Na Duang
ที่ว่าการอำเภอนาด้วง เลขที่ 189 หมู่ที่ 6 ตำบลนาด้วง อำเภอนาด้วง
จังหวัดเลย 42210
โทรศัพท์: 0-4288-7015
Fax: 0-4288-7015
Email: -
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

3 เชียงคาน Chiang Khan
ที่ว่าการอำเภอเชียงคาน เลขที่ 44 หมู่ที่ 2 ตำบลเชียงคาน อำเภอเชียงคาน
จังหวัดเลย 42110
โทรศัพท์: 0-4282-1597
Fax: 0-4282-1597
Email: -
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

4 ปากชม Pak Chom
ที่ว่าการอำเภอปากชม ถนนปากชม- ศรีเชียงใหม่ ตำบลปากชม อำเภอปากชม
จังหวัดเลย 42150
โทรศัพท์: 0-4288-1569
Fax: 0-4288-1569
Email: -
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

5 ด่านซ้าย Dan Sai
ที่ว่าการอำเภอด่านซ้าย ถนนแก้วอาสา ตำบลด่านซ้าย อำเภอด่านซ้าย
จังหวัดเลย 42120
โทรศัพท์: 0-4289-1266
Fax: 0-4289-1266
Email:-
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

6 นาแห้ว Na Haeo
ที่ว่าการอำเภอนาแห้ว หมู่ที่ 5 ตำบลนาแห้ว อำเภอนาแห้ว
จังหวัดเลย 42170
โทรศัพท์: 0-4289-7041
Fax: 0-4289-7020
Email: -
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

7 ภูเรือ Phu Ruea
ที่ว่าการอำเภอภูเรือ หมู่ที่ 7 ตำบลหนองบัว อำเภอภูเรือ
จังหวัดเลย 42160
โทรศัพท์: 0-4289-9004
Fax: 0-4289-9004
Email:-
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

8 ท่าลี่ Tha Li
ที่ว่าการอำเภอท่าลี่ ถนนทรงฆะศิริ ตำบลท่าลี่ อำเภอท่าลี่
จังหวัดเลย 42140
โทรศัพท์: 0-4288-9206
Fax: 0-4288-9206
Email: -
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

9 วังสะพุง Wang Saphung
ที่ว่าการอำเภอวังสะพุง ถนนภูมิวิถี ตำบลวังสะพุง อำเภอวังสะพุง
จังหวัดเลย 42130
โทรศัพท์: 0-284-1141
Fax: 0-4284-1370
Email: -
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

10 ภูกระดึง Phu Kradueng
ที่ว่าการอำเภอภูกระดึง เลขที่ 119 หมู่ที่ 8 ตำบลภูกระดึง อำเภอภูกระดึง
จังหวัดเลย 42180
โทรศัพท์: 0-4287-1093
Fax: 0-4287-1093
Email: -
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567 
 

11 ภูหลวง Phu Luang
ที่ว่าการอำเภอภูหลวง หมู่ที่ 3 ถนนแยกภูหลวง-โนนสว่าง ตำบลหนองคัน
อำเภอภูหลวง จังหวัดเลย 42230
โทรศัพท์: 0-4287-9100
Fax: 0-4287-9100
Email:-
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

12 ผาขาว Pha Khao
ที่ว่าการอำเภอผาขาว หมู่ที่ 1 ตำบลโนนปอแดง อำเภอผาขาว
จังหวัดเลย 42240
โทรศัพท์: 0-4281-8141-2
Fax: 0-4281-8142
Email:-
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

13 เอราวัณ Erawan
ที่ว่าการอำเภอเอราวัณ ทางหลวงแผ่นดินหมายเลข 210 กิโลเมตรที่ 19
หมู่ที่ 13 ตำบลผาอินทร์แปลง อำเภอเอราวัณ จังหวัดเลย 42220
โทรศัพท์: 0-4285-3027
Fax: 0-4285-3027
Email:-
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567  

14 หนองหิน Nong Hin 
ที่ว่าการอำเภอหนองหิน หมู่ที่ 2 ตำบลหนองหิน อำเภอหนองหิน
จังหวัดเลย 42190
โทรศัพท์: 0-4285-2031
Fax: 0-4285-2031
Email:
สายตรงศูนย์ดำรงธรรม 1567